هر فردی در زندگی خود به دنبال سرمایه گذاری دارایی های خود به منظور کسب بازدهی و ایجاد نتیجه مطلوب می باشد.

در فضاهای اقتصادی مثل فضای اقتصادی حاکم بر کشور ما که نوسانات اقتصادی زیاد است، دغدغه‌ی سرمایه گذاری هم برای ما جدی‌تر است. تغییر ناگهانی نرخ طلا یا ارز یا مسکن یا هر پارامتر اقتصادی دیگر، ممکن است به سرعت میزان دارایی‌های ما را کاهش دهد. همچنانکه کسانی هستند که با همین تغییرات، برای خود سرمایه های بزرگی دست و پا کرده اند.

زمانی که نرخ تورم و میزان نوسانات شاخص‌های اقتصادی بالاست، احساس نیاز به سرمایه گذاری و تبدیل دارایی ها به شکلی مولد‌تر و ماندگارتر، شدت می گیرد.

امروز در کشور ما، مردم پول خود را به شکل‌های مختلف سرمایه گذاری می‌کنند. از خرید ملک و ارز و سهام تا پس انداز در حسابهای بلندمدت و خرید کالاهای مصرفی با دوام. گزینه‌های سرمایه گذاری بسیار متعدد هستند و نگرانی‌های اقتصادی هم ما را به تصمیم گیری سریع در این زمینه ترغیب می‌کنند.

چند سوال به عنوان سوال‌های کلیدی قبل از هر سرمایه‌گذاری

1. هدف از سرمایه گذاری چیست؟

   هدف همه‌ از سرمایه گذاری های اقتصادی یکسان نیست. برخی ممکن است با استفاده از سرمایه گذاری در پی حفظ ارزش پول خود باشند. برخی دیگر ممکن است در پی کسب سود قابل توجه باشند. فرد دیگری ممکن است با هدف کاهش ریسک، به دنبال فرصتهای دیگر سرمایه‌گذاری باشد.

   کسی که در پی حفظ ارزش پول خویش است، سرمایه گذاری‌های مطمئن و کم سود را ترجیح می‌دهد. کسی که می‌خواهد پله‌های ترقی را سه تا یکی طی کند، احتمالاً به دنبال فرصت‌های سفته بازی می‌رود و کسی که به دنبال کاهش ریسک است، منطقی است که در پی سرمایه‌گذاری‌هایی باشد که بیشترین استقلال را از کسب و کار فعلی‌اش داشته باشد .

2. نحوه چیدمان سبد سرمایه گذاری من چگونه است؟

   چه درصدی از سرمایه من‌، قرار است به یک سرمایه‌گذاری خاص اختصاص پیدا کند؟ آیا قرار است کل اندوخته‌ی خود را در یک فعالیت اقتصادی سرمایه گذاری کنم؟ کاملا ملموس است که هرچه سبد سرمایه گذاری ما متنوع تر باشد ریسک کمتری را تحمل خواهیم کرد. البته باید در نظر گرفت که درجه بندی ریسک بر اساس شخصیت افراد متفاوت خواهد بود

3. آیا به محیط سرمایه گذاری مورد نظرم اشراف کامل دارم؟

   لازم نیست که همه‌ی ما متخصص یک حوزه باشیم تا بتوانیم در آن سرمایه گذاری کنیم اما ورود بدون شناخت به هر حوزه سرمایه گذاری غیر منطقی بوده و ریسک بالایی دارد. یکی از بدترین شکل‌های سرمایه گذاری، زمانی است که ما به توصیه یک دوست یا همکار یا خویشاوند یا یک کارشناس خبره،‌ به سرمایه گذاری در حوزه‌ای ترغیب می‌شویم که در آن حوزه هیچ تخصصی نداریم. فرض کنیم شما بر اساس پیشنهاد دوستی به سرمایه گذاری در حوزه بازار سرمایه اقدام می کنید در صورتی که حتی با مفاهیم اولیه آن نیز آشنایی ندارید. ممکن است شما با توجه به شخصیت سرمایه گذاری خود در مواجهه با زیان اقدام به رفتار هیجانی نمایید و دیگر به توصیه متخصص این حوزه دقت نکرده و همزمان سرمایه خود را از دست بدهید لذا حتما باید از محیط سرمایه گذاری خود شناخت داشته باشید و تا جایی که امکان دارد با متخصصان این امر مشورت کنید

4. افق زمانی سرمایه گذاری من چقدر است؟

   افق زمانی در سرمایه گذاری چارچوب زمانی شماست تا به اهداف مالی مشخصتان برسید. هدف شما می‌تواند درازمدت، مثل بازنشستگی در ۳۰-۴۰ سال آینده، یا کوتاه مدت، همچون پرداخت قسط خودرو تا سال بعد، یا چیزی بین این دو باشد. اندازه هدف مالی شما معمولاً افق زمانی در سرمایه‌گذاری تان را مشخص خواهد کرد، چون اهداف بزرگ‌تر و گران‌بهاتر، مثلاً تعطیلات سال بعد یا یک گوشی موبایل جدید، به زمان بیشتری نسبت به اهداف روزانه نیاز دارند. افق زمانی در سرمایه‌گذاری شما عامل کلیدی برای اتخاذ استراتژی سرمایه‌گذاری تان به حساب می‌آید. میزان زمانی که شما باید پس انداز و سرمایه‌گذاری کنید مشخص خواهد کرد که چه مقدار ریسک می‌توانید بپذیرید و بر تصمیمات تخصیص دارایی ها و منابع شما نیز تأثیر خواهد گذاشت (چه مقدار در سهام یا اوراق مشارکت و … سرمایه گذاری کنید).

   به‌طورکلی، هرچه رسیدن به یک هدف مالی زمان بیشتری ببرد، امکان دارد که شما ریسک بیشتری هم قبول کنید. ایده اصلی این است که دارایی‌هایی که از ریسک بیشتری برخوردارند ممکن است سودهای بالاتری داشته باشند. از طرفی زیان‌های احتمالی نیز در طول یک بازه زمانی طولانی‌تر جبران خواهند شد.

   هیچ‌گاه ریسکی بیشتر ازآنچه می‌توانید نپذیرید، مفهومی که از آن با عنوان تحمل ریسک یا ریسک پذیری یاد می‌شود. درنهایت افق زمانی در سرمایه گذاری شما تعیین خواهد کرد که برای چه مدت می‌توانید از قدرت ترکیب پول به نفع خود استفاده کنید.

5. نقطه تحمل ریسک یا ریسک پذیری شما کجاست؟

   ریسک پذیری، تحمل ریسک یا اشتهای پذیرش ریسک، یک معیار شخصی است که نشان می‌دهد شما مایل هستید تا چه مقدار ریسک برای یک سطح پیش‌بینی‌شده از سود در سرمایه گذاری هایتان بپذیرید. به‌طورکلی، هرچه سرمایه گذاری از ریسک بیشتری برخوردار باشد، پتانسیل پاداش و سود آن نیز بیشتر است ولی همچنین ریسک ضرر بزرگ‌تری نیز در کمین شما خواهد بود. هرچه ریسک کمتر باشد، بازده مورد انتظار نیز کمتر خواهد بود ولی ریسک زیان نیز کاهش می‌یابد. کلاس‌های مختلف دارایی ها سطوح متفاوتی از ریسک و بازده مربوط به خود را در اختیار دارند. به طور مثال سهام شرکت ها معمولاً به عنوان دارایی‌های ریسکی تر در نظر گرفته می‌شوند چون از نوسان پذیری بالاتری در بازده‌های خود برخوردارند. در طرف مقابل اوراق مشارکت معمولاً به عنوان سرمایه گذاری های با ریسک کمتر در نظر گرفته می‌شوند چون بازده‌های نسبتاً ثابتی دارند (به همین دلیل است که این اوراق را “اوراق با درآمد ثابت” هم می‌نامند).

   به عنوان بخشی از فرآیند تخصیص دارایی ها که اولین و احتمالاً مهم‌ترین گام در سرمایه گذاری است، سطح تحمل ریسک یا اشتهای پذیرش ریسک شما تعیین خواهد کرد که چه میزان در دارایی های مختلف نظیر سهام، اوراق مشارکت، ارز، طلا، مسکن و بانک سرمایه گذاری کنید.

   اشتهای ریسک شما تابع چند متغیر است که مختص موقعیت شما هستند، مثلاً: افق زمانی در سرمایه گذاری شما (بلندمدت، میان مدت یا کوتاه مدت) موقعیت شخصی شما (مجرد، متأهل، جوان، میان سال، بازنشسته، سرپرست خانواده، دانشجو، تازه کار و …) سبک سرمایه گذاری شما (تهاجمی، محافظه کارانه، با ریسک متوسط، ریسک گریز یا ریسک پذیر)

6. گذشته حوزه سرمایه گذاری مورد نظر من چه چیزی را نشان می دهد؟

   همیشه خوب است که نگاهی هم به گذشته آن حوزه داشته باشیم.

   مروری به زندگی فعالان بازی ارز در کشور نشان می‌دهد که طی دهه‌های گذشته، بخشی از بیشترین سود اقتصادی برای این افراد حاصل شده است. اما فسادها، جرم‌ها و زندان‌ها را هم دیده‌ایم.

   مرور به بازار مسکن، حقایق دیگری را برای ما آشکار می‌کند. این بازار با رونق و رکودهای دوره‌ای همراه بوده و احتمالاً به دلیل ساختار بازار، همواره همراه خواهد ماند. کسانی که نقدینگی خوبی در اختیار داشتند و توانسته‌اند رکود این بازارها را تحمل کنند، به بیشترین سود دست یافته‌اند.

   مرور بازار سرمایه نشان می دهد همواره نوسانات شدید در این بازار باعث سود آوری و کسب بازدهی برای متخصصین این بازار در بلند مدت شده است اما ریزش‌های سنگین نیز باعث از بین رفتن سرمایه‌های افراد شده است.

   وارن بافت می‌گوید: هر بازاری، همچنانکه آینده‌ای دارد، گذشته‌ای هم دارد و نگاه محدود و خوش‌بینانه به آینده، ممکن است فرصت‌ها را در چشم ما بزرگ و تهدید‌ها را کوچک کند.

7. نحوه خروج از سرمایه گذاری مورد نظرم چگونه است؟

   یکی از سوال‌های مهم در هر سرمایه‌گذاری، نحوه خروج از آن سرمایه‌گذاری می‌باشد. مایکل پورتر، همیشه از واژه دیوارهای خروج برای این منظور استفاده می‌کند. برخی از سرمایه‌گذاری‌ها دیوارهای کوتاهی دارند و به سادگی می‌توان از آنها خارج شد. برخی از سرمایه‌گذاری‌ها دیوارهای بلندی دارند و به سادگی نمی‌توان از آنها خارج شد.

   فرض کنید فردی در بازار سرمایه اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند در این حالت دیوار سرمایه گذاری کوتاه است و فرد می‌تواند به راحتی از سرمایه گذاری خود خارج شود ولی فردی که در مسکن سرمایه‌گذای می کند شاید به این راحتی ها با توجه به المان های بازار مسکن توان خروج از سرمایه‌گذاری خود را نداشته باشد.