اختیار معامله چیست ؟
اختیار معامله
به صورت کلی اختیار معامله، قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است بر اساس این قرار داد، خریدار قرارداد حق دارد که مقدار معینی از دارایی مشخص شده در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد؛ به این معنا که دو طرف توافق میکنند در آینده معاملهای انجام دهنددر اختیار معامله این موضوع بسیار حائز اهمیت است که در این معامله، خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست میآورد. این در حالی است که از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، بر اساس مفاد قرارداد، آماده فروش دارایی مذکور است. در این میان دارنده قرارداد خرید در اعمال حق خود مختار است و هیچ تعهد و الزامی ندارد.
در صورت صرف نظر او از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست میدهد؛ اما از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است .قرارداد اختیار معامله اساساً برای کاهش ریسک ابداع شده است. اما به دلیل دارابودن ویژگی اهرمی این ابزار، عموماً استفاده آن در بازارها برای معاملات پر ریسک صورت میگیرد.
اختیار خرید
اختیار خرید به حقى براى خرید یک دارائى در قیمت معینى اشاره دارد و سرمایهگذاران میتوانند فقط نسبت به اخذ موقعیت خرید در نمادهای ایجاد شده اقدام کنند.به صورت کلی در صورتی که بعد از خریدن یک اختیار معامله قیمت سهام افزایش پیدا کند؛ از آنجا که قیمت اعمال ثابت است، پس ارزش این اختیار خرید بالا مىرود و اختیار معاملههایی با همان شرایط حالا با قیمت بالاترى معامله مىشوند. به همین ترتیب، اگر قیمت سهام کاهش یابد؛ قیمت اختیار خرید نیز کاهش خواهد یافت. اختیار خرید یا فروش، به عنوان ابزار کاهش دهنده ریسک در آینده به شمار میآید. معاملات اختیار خرید و فروش با قصد نوسانگیری از ریسک بالایی برخوردار است و نیازمند دسترسی به اطلاعات زیادی است (باید سهامداران به خوبی بر روی تحلیل بازار سرمایه مسلط باشند). لذا معامله این نوع قراردادها به همه افراد توصیه نمیشود.
اختیار فروش
اختیار فروش به دارنده حق میدهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد. اخذ موقعیت فروش فقط برای بستن موقعیتهای خرید قبلی اخذ شده، امکان پذیر خواهد بود. درحالیکه خریدار قرارداد اختیار خرید، به امید افزایش قیمت آن را میخرید، خریدار قرارداد اختیار فروش پیشبینی میکند که قیمت در آینده کاهش خواهد یافت. به عبارت سادهتر اختیار فروش برای زمانی است که فعالان بازار سرمایه بر اساس تحلیلهای خود، پیشبینی میکنند که قیمت سهامی در آینده کاهش پیدا میکند.این موضوع بسیار حائز اهمیت است که خریدار اختیار فروش، انتظار نزول قیمت سهام را دارد. در حالی که فروشنده انتظار دارد که قیمت سهام به همان نسبت باشد یا افزایش یابد. به صورت کلی با توجه به اینکه اختیار فروش به دارنده آن اجازه فروش سهام در قیمت مقطوع را مىدهد، کاهش در قیمت سهام، اختیار فروش را ارزشمندتر مىنماید و برعکس، اگر قیمت سهام افزایش یابد، اختیار فروش کمارزش مىشود.
در این میان اگر قیمت سهام کمتر از قیمت اعمال باشد، اختیار فروش را باقیمت گویند. از طرفی ذکر این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که گاهی از مواقع بهتر است، اختیار فروش باقیمت را قبل از انقضاء اعمال نمود. اگر قیمت سهام بیش از قیمت اعمال باشد، آن اختیار فروش را بىقیمت گویند؛ این نوع اختیار معامله هیچگاه نباید اعمال شود و بالاخره اگر قیمت سهام برابر قیمت اعمال شود، اختیار فروش را به قیمت گویند.
نحوه اعمال اختیار معاملات
به صورت کلی از نظر نحوه اعمال، اختیار معاملات به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول، اختیار معامله آمریکائى است که در هر زمانى از طول دوره خود قابل اعمال است. دسته دوم نیز اختیار معامله اروپائى است که فقط در تاریخ انقضاء قابل اعمال است. در بورس اوراق بهادار تهران قراردادهای اختیار معاملات، اختیار معاملات از نوع اروپایی هستند و فقط در سر رسید قابلیت اعمال خواهند داشت.
حجم قراردادهای اختیار معاملات
قراردادهای اختیار معامله استاندارد شامل ۱۰ هزار اختیار معامله یک واحدى است؛ به این معنا که اگر سرمایهگذار یک اختیار معامله بخرد، در واقع این اختیار معامله نمایانگر اختیار خرید یا فروش ۱۰ هزار سهم است. ذکر این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که اگر سهام شرکت بورسی افزایش سرمایه دهد یا سود سهمى اعلام کند، در تعداد سهام استاندارد قرارداد استثنائى رخ مىدهد؛ در این صورت، تعداد سهمهایى که توسط قرارداد استاندارد مشخص مىشوند، با توجه به تغییر سرمایه شرکت تعدیل مىشوند.
مزایای قراردادهای اختیار معامله
اهرم مالی
قراردادهای اختیار معامله این فرصت را برای سرمایهگذاران فراهم میکنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند به عبارت دیگر این ویژگی باعث می شود سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری – قیمت اختیار پرداخت شده توسط خریدار (دریافت شده توسط فروشنده)- چند برابر باشد.
کاهش ریسک
با خرید قرارداد اختیار معامله یک دارایی پایه به جای خود دارایی پایه، ریسک بالقوه سرمایهگذاری کاهش می یابد و زیان معامله محدود به هزینهای است که برای خرید اختیار معامله پرداخت میشود. در واقع از قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک استفاده میشود که به سرمایهگذار اجازه میدهد تا ریسک خود را در مقابل نوسانات نامطلوب قیمت پوشش دهد .
کسب درآمد
سرمایهگذار میتواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایهگذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است.